Flóðbylgjur geta orðið til vegna jarðskjálfta en einnig vegna eldgosa og skriðufalla eða blöndu af þessu þrennu. Þegar flóðbylgja verður til vegna jarðskjálfta er það sökum lóðréttra hreyfinga á hafsbotninum. Við það kemst hreyfing á sjóinn og flóðbylgja fer af stað. Þegar jarðskjálfti á sér stað verða ekki alltaf sömu hreyfingar á jarðskorpunni. Í jarðskjálftum hér á landi, til dæmis í hinum svokölluðu Suðurlandsskjálftum, á sér stað gliðnun og því hreyfast flekarnir ekki í lóðréttum hreyfingum heldur í láréttum, þeir nuddast saman.

 

Við samreksbelti, svo sem eyjaboga og virka meginlandsjaðra, eiga lóðréttar hreyfingar sér einkum stað. Þar mætast jarðskorpuflekar, líkt og í skjálftanum við Japansstrendur (11. mars 2011) og flóðbylgjunni sem fylgdi í kjölfarið, og þrýstingur á flekaskilunum byggist smátt og smátt upp. Á einhverjum tímapunkti er þrýstingur orðinn svo mikill að jarðskorpan gefur undan. Þá kemst hreyfing á sjávarbotninn og sjórinn kippist til.